БПХШ Глава 02. Аватары
Шарма (13 шлок) / Санханам (13 шлок):
अथावतारकथनाध्यायः ॥२॥
athāvatārakathanādhyāyaḥ || 2 ||
Перевод: Глава, рассказывающая об Аватарах (avatāra-kathana-adhyāyaḥ)

Тара Чандра (13 шлок) / Гирдхари Лал (13 шлок) / Ганеша Датта Патхака (13 шлок):
Продолжение первой главы

1
Шарма / Сантханам / Тара Чандра (шл. 24) / Гирдхари Лал / Ганеша Датта Патхака (шл. 23):
मैत्रेय उवाच
रामकृष्णादयो ये ये ह्यवतारा रमापतेः। तेऽपिजीवांशसंयुक्ताः किंवाब्रूहि मुनीश्वर॥१॥
maitreya uvāca
rāmakṛṣṇādayo ye ye hyavatārā ramāpateḥ |
te’pi jīvāṃśasaṃyuktāḥ kiṃ vā brūhi munīśvara || 1||
Translation: Maitreya said (maitreya uvāca): Rāma, Kṛṣṇa and others, who are Avataras of Viṣṇu (‘husband of Lakṣmī’) (rāma-kṛṣṇa-ādayo ye ye hy-avatārā ramā-pateḥ) – if they also have Individual soul part (Jīvāṃśa)
(te’pi jīvāṃśasaṃyuktāḥ kiṃ vā), kindly tell me, O excellent sage (brūhi muniśvara).
Note: Chandra, Lal, Pathaka: ye ye -> ye ca
Перевод: Майтрея сказал (maitreya uvāca): Рама, Кришна и другие аватары Вишну («супруга Лакшми») (rāma-kṛṣṇa-ādayo ye ye hy-avatārā ramā-pateḥ) – имеют ли они также Индивидуальную душу (Дживамшу) (te’pi jīvāṃśasaṃyuktāḥ kiṃ vā), скажи мне, о превосходный мудрец (brūhi muniśvara).
Замечание: Чандра, Лал, Патхака: ye ye -> ye ca

2
Шарма / Сантханам / Тара Чандра (шл. 25) / Гирдхари Лал / Ганеша Датта Патхака (шл. 24):
पराशर उवाच
रामः कृष्णश्च भो विप्र नृसिंहःसूकरस्तथा । एते पूर्णावताराश्चह्यन्ये जीवांशकान्विताः॥२॥
parāśara uvāca
rāmaḥ kṛṣṇaśca bho vipra nṛsiṃhaḥ sūkarastathā |
ete pūrṇāvatārāśca hyanye jīvāṃśakānvitāḥ || 2||
Translation: Parāśara said (parāśarauvāca): O Brahmin (bho vipra), Rāma, Kṛṣṇa, Nṛsiṃha and also Sūkara (rāmaḥ kṛṣṇaś-ca nṛsiṃhaḥ sūkaras-tathā) – they are Pūrṇa Avataras, i.e. have 100% Paramātmāṁśa (the Supreme Soul) (ete pūrṇa-avatārāś-ca), and others have Jīvāṃśa as well (hy-anyejīvāṃśaka-anvitāḥ).
Note: Pathaka: ete pūrṇāvatārāśca -> iti pūrṇāvatāraśca
Перевод: Парашара сказал (parāśara uvāca): О брамин (bho vipra), Рама, Кришна, Нарасимха и также Сукара (Вараха) (rāmaḥ kṛṣṇaś-ca nṛsiṃhaḥ sūkaras-tathā) – это Пурна-аватары, т.е. они имеют 100% доли Параматмы (Высшей Души) (ete pūrṇa-avatārāś-ca), а другие имеют также и Дживамшу (Индивидуальную душу) (hy-anyejīvāṃśaka-anvitāḥ).
Примечание: Патхака: ete pūrṇāvatārāśca -> iti pūrṇāvatāraśca

3
Шарма / Сантханам / Тара Чандра (шл. 26) / Гирдхари Лал / Ганеша Датта Патхака (шл. 25):
अवताराण्यनेकानि ह्यजस्य परमात्मनः। जीवानांकर्मफलदो ग्रहरूपीजनार्दनः॥ ३॥
avatārāṇyanekāni hyajasya paramātmanaḥ |
jīvānāṃ karmaphalado graharūpī janārdanaḥ || 3||
Translation: Although there are many incarnations of the unborn Supreme Soul (avatārāṇy-anekāni hy-ajasya paramātmanaḥ), just incarnated in the form of planets Lord Janārdana (graha-rūpī janārdanaḥ) gives results to living beings according to their deeds (jīvānāṃ karma-phala-do).

Janārdana = name of Visnu, ‘world-mover”, “the protector from negative forces”.
jana – creature, living being, man, person, race
ardana - moving restlessly, pain, trouble, excitement, disturbing, distressing, tormenting

"… he who makes the Asuras tremble is Janārdana." (Mahābhārata Udyoga Parva, Chapter 68, Stanza 6). ….tadbhāvātpuṇḍarīkākṣo dasyutrāsājjanārdanaḥ ॥6॥


Перевод: Хотя существует множество воплощений нерождённой Высшей Души (avatārāṇy-anekāni hy-ajasya paramātmanaḥ), только воплотившийся в форме планет Господь Джанардана (graha-rūpī janārdanaḥ) даёт живым существам результаты в соответствии с их деяниями (jīvīkhanāṃ karma-phala-do).

Janārdana = имя Вишну, «движитель мира», «защитник от злых сил».
jana – существо, живое существо, человек, личность, раса
ardana – беспокойно движущийся, боль, беспокойство, волнение, беспокоящий, мучающий, терзающий

«…. тот, кто заставляет асуров трепетать, – Джанардана». («Махабхарата», Удьога-парва, глава 68, строфа 6).
tadbhāvātpuṇḍarīkākṣo dasyutrāsājjanārdanaḥ ॥6॥

4
Шарма / Сантханам / Тара Чандра (шл. 27) / Гирдхари Лал / Ганеша Датта Патхака (шл. 26):
दैत्यानां बलनाशाय देवानांबलवृद्धये । धर्मसंस्थापनार्थाय ग्रहाज्जाताःशुभाः क्रमात्‌॥ ४॥
daityānāṃ balanāśāya devānāṃ balavṛddhaye |
dharmasaṃsthāpanārthāya grahājjātāḥ śubhāḥ kramāt‌ || 4 ||
Translation:  To destroy the power of demons (daityānāṃ bala-nāśāya), to increase the power of gods (devānāṃ bala-vṛddhaye), to establish the religion (dharma-saṃsthāpana-arthāya) auspicious incarnations have taken place from the planets (grahāj-jātāḥ śubhāḥ) according to order (kramāt)‌.
Note: Chandra, Lal: grahāj -> grahā
Перевод: Чтобы разрушить силудемонов (daityānāṃ bala-nāśāya), увеличитьмогущество богов (devānāṃ bala-vṛddhaye), установитьдхарму/религию(dharma-saṃsthāṇa-arthāya), благоприятные воплощения пришлиот планет (grahāj-jātāḥ śubhāḥ), одно за одним (kramāt).
Примечание: Чандра, Лал: grahāj -> grahā

5
Шарма / Сантханам / Тара Чандра (шл. 28) / Гирдхари Лал / Ганеша Датта Патхака (шл. 27):
रामोऽवतारः सूर्यस्य चन्द्रस्ययदुनायकः। नृसिंहोभूमिपुत्रस्य बुद्धःसोमसुतस्य च॥ ५॥
rāmo’vatāraḥ sūryasya candrasya yadunāyakaḥ |
nṛsiṃho bhūmiputrasya buddhaḥ somasutasya ca || 5||
Translation: Rāma is avatāra of the Sun (rāmo ’vatāraḥ sūryasya); Kṛṣṇa (‘leader of Yadu’s’) is [avatāra] of the Moon (candrasya yadu-nāyakaḥ); Nṛsiṃha is [avatāra] of Mars (‘son of the Earth’) (nṛsiṃho bhūmi-putrasya), and Buddha is [avatāra] of Mercury (‘son of the Moon’) (buddhaḥ somasutasya ca).

Note: avatāra m. descent (especially of a deity from heaven), appearance of any deity upon earth (but more particularly the incarnations of Viṣṇu in ten principal forms)
nāyaka m. a guide, leader, chief, lord, principal
Перевод: Рама – аватар Солнца (rāmo ’vatāraḥ sūryasya), Кришна («предводитель Ядавов») – [аватар] Луны (candrasya yadu-nāyakaḥ), Нарасимха – [аватар] Марса («сына Земли») (nṛsiṃho bhūmi-putrasya), а Будда – [аватар] Меркурия («сына Луны») (buddhaḥ somasutasya ca).

Замечание:
avatāra – нисхождение (особенно божества с небес), появление любого божества на земле (но в особенности воплощений Вишну в десяти основных формах).
nāyaka - проводник, лидер, предводитель, господин, руководитель.

6
Sharma / Santhanam / Tara Chandra (śl. 29) / Girdhari Lal / Ganesha Datta Pathaka (śl. 28):
Шарма / Сантханам / Тара Чандра (шл. 29) / Гирдхари Лал / Ганеша Датта Патхака (шл. 28):
वामनो विबुधेज्यस्यभार्गवो भार्गवस्यच । कूर्मो भास्करपुत्रस्यसैंहिकेयस्य सूकरः॥६॥
vāmano vibudhejyasya bhārgavo bhārgavasya ca |
kūrmo bhāskaraputrasya saiṃhikeyasya sūkaraḥ ||6||
Translation: Vāmana is [avatāra] of Jupiter (‘teacher of gods’) (vāmano vibudha-ijyasya); Paraśurāma (Bhārgava) is [avatāra] of Venus (Bhārgava) (bhārgavo bhārgavasya), and Kūrma (‘tortoise’) is [avatāra] of Saturn (‘son of the Sun (‘making light’)’) (ca kūrmo bhāskara-putrasya); Sūkara/Varāha (‘boar’) is [avatāra] of Rāhu (‘child of Siṃhikā’) (saiṃhikeyasya sūkaraḥ).
Note: bhārgava – is epithet of Paraśurāma, who is descendant of Bhṛgu
Перевод: Вамана – [аватар] Юпитера («учителя богов») (vāmano vibudha-ijyasya), Парашурама (Бхаргава) – [аватар] Венеры (Бхаргавы) (bhārgavo bhārgavasya), и Курма («черепаха») – [аватар] Сатурна («сына Солнца («создающего свет»)») (ca kūrmo bhāskara-putrasya), Сукара/Вараха («вепрь») – [аватар] Раху («ребёнка Симхики») (saiṃhikeyasya sūkaraḥ).
Замечание: bhārgava – эпитет Парашурамы, потомка Бхригу

7
Шарма / Сантханам / Тара Чандра (шл. 30) / Гирдхари Лал / Ганеша Датта Патхака (шл. 29):
केतोर्मीनावतारश्च ये चान्ये तेऽपि खेटजाः । परात्मांशोऽधिको येषु ते सर्वे खेचराभिधाः ॥ ७॥
ketormīnāvatāraśca ye cānye te'pi kheṭajāḥ |
parātmāṃśo'dhiko yeṣu te sarve khecarābhidhāḥ || 7||
Translation: Matsya is avatāra of Ketu (ketor-mīna-avatāraś-ca). And other avatars are also manifested from planets (ye ca-anye te ’pi kheṭajāḥ). Who have predominance of the Supreme Soul (Parātmāṃśa) (parātmāṃśo ’dhiko yeṣu), those are called planets (Khecara) (te sarve khecarābhidhāḥ).
Note: Chandra, Lal, Pathaka: parātmāṃśo'dhiko yeṣu te sarve -> paramātmāṃśamadhikaṃ yeṣu te
khe-cara - moving in the air, flying, planets, any aerial being (as a messenger of the gods)
Перевод: Матсья («рыба») – аватар Кету (ketor-mīna-avatāraś-ca). И другие аватары также проявляются из планет (ye ca-anye te’pi kheṭajāḥ). Те, в ком преобладает Высшая Душа (Параматмамша) (parātmāṃśo ’dhiko yeṣu), называются планетами (Кхечара) (te sarve khecara-abhidhāḥ).
Примечание: Чандра, Лал, Патхака: parātmāṃśo'dhiko yeṣu te sarve -> paramātmāṃśamadhikaṃ yeṣu te
khe-cara - передвигающийся по воздуху, летающий, планеты, любое воздушное существо (как посланник богов)

8-9
Шарма / Сантханам / Тара Чандра (шл. 31-32) / Гирдхари Лал / Ганеша Датта Патхака (шл. 30-31):
जीवांशो ह्यधिको येषु जीवास्ते वै प्रकीर्तितः। सूर्यादिभ्यो ग्रहेभ्यश्च परमात्मांशनिःसृताः॥ ८॥
रामकृष्णादयः सर्वे ह्यवतारा भवन्ति वै । तत्रैव ते विलीयन्ते पुनः कार्योत्तरे सदा॥ ९॥
jīvāṃśo hyadhiko yeṣu jīvāste vai prakīrtitaḥ |
sūryādibhyo grahebhyaśca paramātmāṃśaniḥsṛtāḥ || 8||
rāmakṛṣṇādayaḥ sarve hyavatārā bhavanti vai |
tatraiva te vilīyante punaḥ kāryottare sadā || 9||
Translation: Those, who have predominance of Individual Soul (Jīvāṃśa) (jīvāṃśo hyadhiko yeṣu), are called ‘living being’ (Jīva) (jīvās-te vai prakīrtitaḥ).
And from planets Sun etc. (sūrya-ādibhyo grahebhyaś-ca) all avatars Rāma, Kṛṣṇa etc. come, separated with predominance of the Supreme Soul (Paramātmāṃśa) (paramātmāṃśa-niḥsṛtāḥ rāma-kṛṣṇa-ādayaḥ sarve hy-avatārā bhavanti vai). And they are dissolved again [within corresponding graha] (tatra-eva te vilīyante punaḥ) every time, when their higher mission [is completed] (kārya-uttare sadā).
Note: Chandra, Lal: jīvāṃśo hyadhiko -> jīvāṃśamadhikaṃ
Перевод: Тех, у кого преобладает Индивидуальная Душа (Дживамша) (jīvāṃśo hy-adhiko yeṣu), называют живыми существами (Джива) (jīvās-te vai prakīrtitaḥ). А от планет Солнце и т. д. (sūrya-ādibhyo grahebhyaś-ca) все аватары Рама, Кришна и прочие, приходят, отделённые с преобладанием Высшей Души (Параматмамши) (paramātmāṃśa-niḥsṛtāḥ rāma-kṛṣṇa-ādayaḥ sarve hy-avatārā bhavanti vai). И они растворяются вновь [в соответствующей грахе] (tatra-eva te vilīyante punaḥ) каждый раз, когда [завершается их] высшая миссия (kārya-uttare sadā).

Примечание: Чандра, Лал: jīvāṃśo hyadhiko -> jīvāṃśamadhikaṃ

10
Шарма / Сантханам / Тара Чандра (шл. 33) / Гирдхари Лал / Ганеша Датта Патхака (шл. 32):
जीवांशनिःसृतास्तेषां तेभ्यो जाता नरादयः। तेऽपि तत्रैव लीयन्ते तेऽव्यक्ते समयन्ति हि॥ १०॥
jīvāṃśaniḥsṛtāsteṣāṃ tebhyo jātā narādayaḥ |
te’pi tatraiva līyante te'vyakte samayanti hi || 10||
Translation: People and other living being born from them (plаnets Sun etc.) (teṣāṃ tebhyo jātā nara-ādayaḥ), separated with predominance of Individual Soul (Jīvāṃśa) (jīvāṃśa-niḥsṛtās), again cling to them (planets) (te ’pi tatra-eva līyante), which merge to unmanifested (Avyakta) [in moment of Pralaya] (te ’vyakte samayanti hi).

Перевод: Люди и другие живые существа, рождённые из них (планет Солнце и т. д.) (teṣāṃ tebhyo jātā nara-ādayaḥ), отделённые с преобладанием Индивидуальной Души (Дживамши) (jīvāṃśa-niḥsṛtās), снова прилепляются к ним (te ’pi tatra-eva līyante), они же (планеты) сливаются с непроявленным (Авьяктой) [в момент Пралайи] (te ’vyakte samayanti hi).

11
Шарма / Сантханам / Тара Чандра (шл. 34) / Гирдхари Лал / Ганеша Датта Патхака (шл. 33):
इदं ते कथितं विप्र सर्वं यस्मिन्‌ भवेदिति। भूतान्यपि भविष्यन्ति तत्तज्जातन्ति तद्विदः॥ ११॥
idaṃ te kathitaṃ vipra sarvaṃ yasmin‌ bhavediti |
bhūtānyapi bhaviṣyanti tattajjānanti tadvidaḥ || 11||
Translation: O Brahmin! (vipra) This is knowledge about That [unmanifested element] in which this universe is created (idaṃ te kathitaṃ sarvaṃ yasmin bhaved-iti)‌. Who know this (tad-vidaḥ), they know both the past and the future (bhūtāny-api bhaviṣyanti tat-taj-jānanti).

idaṃ sarvam - this earthly world, this universe
Note: Chandra, Lal, Pathaka: tat-taj-jātanti tad-vidaḥ -> tat-tat-sarva-jñatām-iyāt
Pathaka: sarvaṃ yasmin‌ -> sa yasmin‌ vai

Перевод: О брахман! (vipra) Это знание о Том [непроявленном элементе], из которого создана эта Вселенная (idaṃ te kathitaṃ sarvaṃ yasmin bhaved-iti)‌. Кто знает Это (tad-vidaḥ), тот знает и прошлое, и будущее (bhūtāny-api bhaviṣyanti tat-taj-jānanti).
idaṃ sarvam - этот земной мир, эта вселенная

Примечание: Чандра, Лал, Патхака: tat-taj-jātanti tadvidaḥ -> tat-tat-sarva-jñatām-iyāt

12
Шарма / Сантханам / Тара Чандра (шл. 35) / Гирдхари Лал / Ганеша Датта Патхака (шл. 34):
विना तज्ज्यैतिषं नान्योज्ञातुं शक्नोतिकर्हिचित्‌।तस्मादवश्यमध्येयं ब्राह्मणैश्चविशेषतः॥ १२॥
vinā tajjyaitiṣaṃ nānyo jñātuṃ śaknoti karhicit‌ |
tasmādavaśyamadhyeyaṃ brāhmaṇeśca viśeṣataḥ|| 12||
Translation: Without that knowledge of Jyotiṣa nobody ever is able to know (vinā taj-jyaitiṣaṃ nānyo jñātuṃ śaknoti karhicit). Therefore it (Jyotiṣa) is necessary to be learned and especially by Brahmins (tasmād-avaśyamadhyeyaṃ brāhmaṇaiś-ca viśeṣataḥ).
Note: Chandra, Lal, Pathaka: taj-jyaitiṣaṃ -> taj-jyotiṣaṃ
Перевод: Без этого Джйотиш никтоникогда не сможет иметь знание(vinā taj-jyaitiṣaṃ nānyo jñātuṃ śaknoti karhicit). ПоэтомуДжйотиш необходимо изучать, особеннобрахманам (tasmād-avaśyamadhyeyaṃ brāhmaṇaiś-ca viśeṣataḥ).

Примечание: Чандра, Лал, Патхака: taj-jyaitiṣaṃ -> taj-jyotiṣaṃ

13
Шарма / Сантханам / Тара Чандра (шл. 36) / Гирдхари Лал / Ганеша Датта Патхака (шл. 35):
यो नरः शास्त्रमज्ञात्वा ज्यौतिषं खलु निन्दति। रौरवं नरकं भुक्त्वा चान्धत्वं चान्यजन्मनि॥ १३॥
yo naraḥ śāstramajñātvā jyautiṣaṃ khalu nindati |
rauravaṃ narakaṃ bhuktvā cāndhatvaṃ cānyajanmani|| 13||
Translation: The person who criticizes astrology without really knowing this science (yo naraḥ śāstram-ajñātvā jyautiṣaṃ khalu nindati), [after death,] will suffer in the Raurava hell (rauravaṃ narakaṃ bhuktvā) and will be born again as a blind person (ca-andhatvaṃ ca-anya-janmani).
Note: Chandra, Lal, Pathaka: taj-jyaitiṣaṃ -> taj-jyotiṣaṃ
Это была Аватара Катхана Адхйāйа (02)
© Fedorova, Natalia Leonidovna 2023-24 | All rights reserved